Wie dagelijks met de Nederlandse taal bezig is, die twijfelt uiteraard af en toe aan een woord of uitdrukking. Vlaamse vertalers, copywriters of andere taalprofessionals worden daarbij nog geconfronteerd met de vraag naar verschillende varianten van het Nederlands: ze kunnen de opdracht krijgen om een tekst specifiek voor de Belgische markt te produceren, of een tekst bestemd voor het hele taalgebied (bijvoorbeeld voor de EU).
In dat eerste geval kies je dus eerder voor Belgisch-Nederlandse termen, terwijl je het in het tweede geval allemaal zo ‘landneutraal’ mogelijk probeert te houden. Wat je in beide gevallen nodig hebt, is een grondige kennis van welke termen noordelijk aanvoelen en welke zuidelijk, om dan zelf te beslissen wat wanneer bruikbaar is.
Het mag dan ook niet verbazen dat de meeste Vlaamse vertalers lijstjes bijhouden met regionaal gekleurde woorden en uitdrukkingen die ze wel spontaan zouden gebruiken, maar in sommige teksten willen of moeten vermijden. Dus dachten wij van GentVertaalt: ‘Waarom bundelen we zulke lijstjes niet in één handig naslagwerk?’ Want zoals we wel vaker zeggen: samen weet je meer.
Onze taaldatabank is opgezet als een contrastieve woordenlijst met vier soorten Nederlands:
| Niet-algemeen Belgisch-Nederlands | Woorden/uitdrukkingen die vele Vlamingen courant gebruiken, maar die niet tot de standaardtaal in België kunnen worden gerekend. | Bv. van zodra of zich verwachten aan |
| Belgisch-Nederlands | Woorden/uitdrukkingen die behoren tot de standaardtaal en perfect bruikbaar zijn in teksten voor een Belgisch publiek, maar niet gangbaar zijn in Nederland. | Bv. zakencijfer, nieuwsanker, bankkaart, gsm, contacteren of zijn kat sturen |
| Landneutraal Nederlands | In deze kolom worden woorden/uitdrukkingen voorgesteld als alternatief voor regionaal gekleurde (maar daarom nog niet noodzakelijk foute) varianten. | Bv. mobiele telefoon (tegenover gsm en mobiel) |
| Nederlands-Nederlands | Woorden/uitdrukkingen die behoren tot de standaardtaal en perfect bruikbaar zijn in teksten voor een Nederlands publiek, maar niet gangbaar zijn in België. | Bv. pinpas, hartstikke of sportschool |
Er zijn natuurlijk nog meer kolommen mogelijk, zoals niet-algemeen Nederlands-Nederlands (pakweg hun hebben dat gedaan) en Surinaams, maar die vallen buiten het bestek van dit project.
Standaardnederlands vs. ‘landneutraal’ Nederlands
Standaardnederlands is niet te verwarren met landneutraal Nederlands (ook supranationaal of gemeenschappelijk Nederlands genoemd). Het Standaardnederlands of Algemeen Nederlands is de rijke verzameling van alles wat kan worden beschouwd als correct Nederlands, of het nu gangbaar is in België (Belgisch-Nederlands, bv. goesting), in Nederland (Nederlands-Nederlands, bv. pinnen) of in het hele taalgebied (gemeenschappelijk Nederlands, bv. boek).
Landneutraal (of gemeenschappelijk) Nederlands slaat uitsluitend op die doorsnede, dus alles waar noch een Nederlander, noch een Belg raar van opkijkt. Metaforisch kun je stellen dat het de rudimentaire basis vormt van een gerecht dat vervolgens nog op smaak moet worden gebracht door er een Belgische, dan wel Nederlandse saus over te gieten. Dan pas komt het volledig tot zijn recht.
Op zich is landneutraal Nederlands per definitie dus armer en schraler — een artificiële, supranationale taalvariant waar niemand zich van nature toe beperkt, precies omdat iedereen tot een natie behoort.
Eén ding willen we heel duidelijk stellen: met deze taaldatabank sporen we niemand aan om systematisch zijn Nederlands te ontdoen van de regionaal gekleurde termen die onze taal zo rijk en gevarieerd maken. Alleen is er op de vertaalmarkt soms ook vraag naar teksten voor het hele taalgebied, en daarom geven we waar mogelijk landneutrale alternatieven.
Suggesties zijn welkom
Onze Taaldatabank zal nooit af zijn. Heb jij nog iets op je lijstje staan dat we nog niet hebben vermeld? Dan mag je ons dat altijd laten weten via Facebook, twitter of e-mail:
Zo, nu je deze inleiding volledig hebt gelezen (proficiat!) zit er nog maar één ding op: tijd om op verkenning te gaan!
Nou, ik vind ‘zakencijfer’ gewwon fout, en eerlijk gezegd zelfs onbegrijpelijk.
Hét nadeel van zo’n databank? Ze verscherpt de verschillen ipv ze weg te werken. Het is alsof je een helende wnde opensnijdt.
mag ik bij jullie aansluiten ?
Beste Mohamed,
Uiteraard, je kunt je inschrijven op onze mailinglijst om updates te ontvangen, en je kunt ons volgen via Facebook of Twitter.
Geachte,
Ik probeer aan iemand die nogal eens Gentse invloeden in zijn spreektaal gebruikt, uit leggen dat hij niet nodeloos het woordje ‘die’ moet gebruiken, waarmee hij nogal eens zorgt voor een nodeloze herhaling van het onderwerp van zijn zin.
Kan iemand mij helpen?
Vriendelijke groeten,
Pierre Beeckman
Beste Pierre,
Spreektaal en redundantie gaan vaak hand in hand. In een gesproken zin als “Die plant, die is wel nogal groen” lijkt de herhaling mij niet zo problematisch, of bedoel je iets anders?
Leuke en leerzame site. Wat mij toevallig opviel: bij “plooien” hebben jullie het onder “Landneutraal Nederlands” over een plooideur, terwijl we die in Nederland toch overwegend “vouwdeur” noemen
Dank, lemma is licht aangepast! Van Dale labelt noch vouwdeur, noch plooideur, dus heb ik ze bij elkaar in de kolom ‘landneutraal’ gezet.
Overigens, “harmonicadeur” wordt ook gebruikt.
Beste Vertaler,
Mijn schoondochter Anastasia Gribakina (23 jaar)studeert Master of Linguistics aan de VUB. Ze schrijft en spreekt Russische en Engels. Ze zoekt een stageplaats waar ze 6 weken ‘iets’ kan doen als vertaler/tolk in de 2 talen (uiteraard onbetaald).
Enig idee waar ze dat kan vinden ? Ze heeft zich ook ingeschreven op Gent Vertaalt.
Een bezorgde schoonvader
Jan BArbé
Beste Jan,
Bedankt voor je bericht. We stellen voor dat je schoondochter lid wordt van onze Facebook-groep (https://www.facebook.com/groups/gentvertaalt/). Ze kan vervolgens zelf een oproep plaatsen voor een stageplaats.
Met vriendelijke groeten,
Tom, GentVertaalt